Fundamenty pod jabłonie i czereśnie
Podłoże dla drzew i krzewów owocowych musi być żyzne, próchnicze i odpowiednio nawodnione. Niezwykle ważne są też warunki świetlne – sad nie powinien być zlokalizowany od północnej strony ogrodu, ani w cieniu budynków. Większość roślin sadowniczych potrzebuje pełnego słońca przez co najmniej 6–8 godzin dziennie.
Przy glebie lekkiej i piaszczystej, warto wzbogacić ją torfem i kompostem w proporcji 40–60 kg na 1 m². Z kolei przy glebie zbyt zakwaszonej, jeśli nie ma możliwości jej odkwaszenia, lepiej unikać sadzenia moreli, wiśni i czereśni – te wymagają podłoża o odczynie zbliżonym do obojętnego.
Dla ochrony sadu, warto zaplanować nasadzenie gęstego żywopłotu. Stanowi on naturalną barierę przed wiatrem oraz zanieczyszczeniami z drogi. Nie można zapominać również o poziomie wód gruntowych – np. wiśnia wymaga, aby nie był on płytszy niż 1,2 m.
Powierzchnia sadu i odstępy między drzewami
Zalecana powierzchnia przydomowego sadu to około 30% całkowitej działki. Na ogrodzie o wielkości 400 m² sad powinien zająć około 130 m². To wystarczająco dużo, by pomieścić różne gatunki drzew i krzewów owocowych.
Drzewa owocowe na podkładkach silnie rosnących (np. jabłonie, grusze, czereśnie) wymagają 7–9 m². Śliwy, brzoskwinie czy morele potrzebują ok. 5 m², a dla karłowych odmian wystarczą 3–4 m². Krzewy, takie jak borówki, aronie czy agrest, można sadzić gęściej, szczególnie przy ogrodzeniu.
W przypadku małej działki warto rozważyć intensywną uprawę karłowych drzewek. Dzięki temu, na małej przestrzeni można zmieścić więcej odmian i uzyskać satysfakcjonujące plony.
Zalecane odstępy dla popularnych roślin
| Gatunek | Odległość między roślinami | Powierzchnia na 1 egzemplarz |
|---|---|---|
| Jabłoń silnie rosnąca | 3,5–4,5 m | 7–9 m² |
| Grusza karłowa | 2–3 m | 3–4 m² |
| Śliwa na podkładce | 2,5–3,5 m | 5–7 m² |
| Borówka | 1,5 m | 2–3 m² |
| Truskawki | 0,3–0,4 m | 0,2–0,3 m² |
Sadzenie drzew – kiedy najlepiej to zrobić?
Najlepszy czas na sadzenie drzewek owocowych to jesień, szczególnie pierwsza dekada października. Rośliny zdążą się wtedy dobrze ukorzenić przed zimą i wiosną będą gotowe do rozwoju.
Wiosenne sadzenie również jest możliwe, ale tylko po ustąpieniu przymrozków. Wymaga jednak częstszego podlewania, zwłaszcza przy coraz częstszych wiosennych upałach. Krzewy owocowe sadzi się zwykle wiosną, choć mogą być sadzone przez cały sezon wegetacyjny.
Nowo posadzone drzewka należy palikować, aby wiatr ich nie przewrócił. Warto też dokładnie odchwaścić glebę i przygotować miejsca nasadzenia poprzez wbicie palików.
Dobór odmian – smak, zapylanie, owocowanie
Wybór odmian drzew i krzewów powinien uwzględniać smak, termin dojrzewania oraz sposób zapylania. Oto kilka przykładowych odmian z uwzględnieniem ich cech:
Odmiany owocujące corocznie i obficie:
Jabłonie: Goldstar, Cortland, Delikates
Grusze: Paryżanka, Radana
Czereśnie: Vega, Vanda
Wiśnie: Łutówka, Panda
Odmiany z tendencją do owocowania co dwa lata:
Jabłonie: Antonówka, Papierówka
Śliwy: Renkloda Ulena, Węgierka Wangenheim
Grusze: Bera Hardy
Odmiany o różnych terminach dojrzewania:
Jabłonie: Geneva Early (wczesna), Sawa (średnia), Topaz (późna)
Grusze: Faworytka, Konferencja, Komisówka
Czereśnie: Wczesna Riversa, Regina
Wiśnie: Northstar, Wczesna Ludwika, Łutówka
Zapylanie u wybranych gatunków
| Gatunek | Odmiana obcopylna | Odmiany zapylające |
|---|---|---|
| Jabłoń | Paulared | Delikates, Golden Delicious |
| Grusza | Bonkreta Williamsa | Konferencja, Carola |
| Śliwa | Węgierka Wczesna | Opal, Bluefre |
| Czereśnia | Sam | Vega, Summit |
Samopylne odmiany jak brzoskwinie, wiśnie, orzech włoski oraz wiele krzewów mogą być sadzone pojedynczo i dawać dobre plony. Warto jednak pamiętać, że krzewy owocowe sadzone w grupach (szczególnie borówki i jagody kamczackie) plonują znacznie lepiej.
Rośliny pomocnicze i pielęgnacja ekologiczna
Pod drzewami można sadzić rośliny odstraszające szkodniki – to naturalna forma ochrony. Należą do nich: czosnek, aksamitka, nasturcja, wrotycz, chrzan i mięta. Te rośliny nie tylko ozdabiają przestrzeń, ale również wspierają zdrowie drzewek.
Najlepszym nawożeniem dla przydomowego sadu jest obornik, kompost lub nawozy zielone. Nawozy chemiczne nie są zalecane, ponieważ mogą negatywnie wpłynąć na jakość owoców i zdrowie domowników.
Regularne cięcie drzewek i krzewów to klucz do ich zdrowia i obfitego owocowania. Młode rośliny wymagają formowania korony i nadzoru nad rozrostem, szczególnie przy szczepach karłowych.
Sad owocowy jako projekt wieloletni
Założenie sadu to inwestycja w zdrowie, samowystarczalność i estetykę ogrodu. Wymaga wiedzy, ale odpowiednie przygotowanie pozwala cieszyć się świeżymi owocami, nawet przez 8 miesięcy w roku.
Kluczowe zasady zakładania sadu:
Przeznacz około 1/3 powierzchni działki na sad.
Dostosuj dobór gatunków do rodzaju gleby i nasłonecznienia.
Sadź drzewa jesienią lub wczesną wiosną.
Dobieraj odmiany pod kątem zapylania, smaku i terminu zbioru.
Unikaj chemii – stawiaj na nawożenie naturalne i rośliny wspierające.
Regularnie przycinaj i pielęgnuj rośliny.
W ten sposób nawet niewielki ogród może zmienić się w produktywny i piękny sad, który będzie służyć całej rodzinie przez dziesięciolecia.
Źródło: MG Blog Budowlany